A GUERRA IRMANDIÑA

¿QUE É A GUERRA IRMANDIÑA?

Foi unha revolta social que tivo lugar en Galicia entre 1467-1469, se din que foi a maior revolta europea durante todo o século XV.

¿CÓMO COMENZOU?

Comezou na primavera de 1467 en Galicia , nunha situación de conflito social (fame, e abusos por parte da nobreza galega) e político (guierra civil en Castela)

ANTECEDENTES.

A gran guerra irmandiña de 1467 estivo precedida de múltiples revoltas en certas zonas e localidades. Segundo algúns historiadores, como Carlos Barros Guimeráns, a primeira revolta organizada como Irmandade na Baixa Idade Media galega é a de 1418-1422 en Santiago de Compostela.

A Irmandade Fusquenlla tivo lugar en 1431, con Roi Xordo á fronte, nas terras dos Andrade.

Xurdiu máis tarde, en 1451, a "primeira irmandade" nas rías de Pontevedra e Arousa. Despois xurdiron as irmandades da Coruña e Betanzos, seguidas das de Santiago de Compostela, Muros e Noia de 1458.

EVOLUCIÓN DA REVOLTA

Nos principios da primavera chegou a revolta xeral, cando as Xuntas das Irmandades, organizadas en tódalas comarcas galegas, lanzaron a consigna contra as fortalezas, símbolo do acoso señorial.

As columnas irmandiñas, que unha testemuña do preito Tabera - Fonseca cifra en oitenta mil omes, comezaron a percorrer as comarcas, e coa forza do seu número e o auxilio de trabucos, bombardas e outras armas, acabaron rendendo a gran maioría dos castelos e fortificacións galegas­.

A revolta estaba encabezada por persoeiros relevantes, incluídos cabaleiros e fidalgos, mesmo parte da aristocracia urbana.[9] Entre eles destacaron desde o principio Alonso de Lanzós, que loitou na zona de Betanzos e no bispado de Mondoñedo, Pedro Osorio na área de Compostela, e Diego de Lemos, no sur de Lugo e en Ourense, e Lopo Mariño de Lobeira. Como data simbólica, o 25 de abril de 1467 foi arrasada a primeira fortificación, o Castelo Ramiro, preto de Ourense. A sorpresa do ataque foi decisiva no triunfo irmandiño, así como o total abandono dos vasalos ós señores e, por tanto a falta de apoio destes para se defender, volvéndose vas as tentativas da nobreza por resistir.

ESTRUCTURA DO ARMAMENTO.

Os irmandiños formaran exércitos nas comarcas, que se xuntaban para acometer grandes batallas, implicando ou pretendendo implicar nalgunha ocasión ó conxunto de Galicia. 

Contaban con experiencia militar previa nos exércitos feudais, e tiñan armas nas súas moradas. A infantería e a escasa cabalería das milicias usarían as mesmas armas que os exércitos señoriais. Ademais diso, as vilas contaban con armeiros que as fabricaban.

A VITORIA.

A vitoria irmandiña foi rápida e completa. Os autores máis próximos a estes acontecementos relatan a lista de castelos, fortificacións, simples torres ou casas fortes que foron total ou parcialmente derrubadas. 

Descoñécense cantas fortificacións foron entregadas pacificamente á Irmandade e cantas deberon ser tomadas pola forza. Nas declaracións do preito Tabera - Fonseca indícase que os irmandiños arrasaron mesmo fortificacións de cabaleiros participantes ou simpatizantes da Irmandade, e non só fortificacións dos señores, senón tamén casas-fortes de fidalgos.

Destaca a aparente resolución irmandiña de non se vingar nos señores derrotados e fuxidos, algúns deles escondidos en mosteiros e casas de antigos vasalos.